Дайджэст навін аб праваслаўі ў свеце (3-9 жніўня)

Трохбаковая дэлегацыя Іерусалімскага Патрыярхату прыбыла ў Афіны. Фота: orthodoxtimes.com

Грэцыя

Трохбаковая дэлегацыя Іерусалімскага Патрыярхату, накіраваная Патрыярхам Феафілам III, на мінулым тыдні прыбыла ў Афіны па запрашэнні архіепіскапа Сінайскага Даміяна, каб знайсці мірнае рашэнне і аднавіць царкоўныя зносіны ў рамках крызісу ў Сінайскім манастыры. Асноўная мэта — садзейнічаць прымірэнню, падтрымліваючы пры гэтым кананічныя прынцыпы Царквы. У лісце да архіепіскапа Даміяна Патрыярх Феафіл III пацвердзіў духоўную і кананічную юрысдыкцыю Патрыярхату над манастыром, падкрэсліўшы, што ўрэгуляванне павінна праходзіць праз прызнаны кананічны працэс.

Грэцыя

Міністэрства замежных спраў Грэцыі правяло сустрэчу ў сувязі з паведамленнямі аб захопе ізраільскімі пасяленцамі земляў, якія належаць праваслаўнаму манастыру Аввы Герасіма Іарданскага ў Іерыхоне. Манастыр, заснаваны ў V стагоддзі святым Герасімам, знаходзіцца на Заходнім беразе ракі Іардан, на поўнач ад Мёртвага мора. Гэты раён апошнім часам адчувае ўсё большы ціск з боку пасяленцаў, што выяўляецца ў з'яўленні новых фарпостаў, якія часта папярэднічаюць захопу земляў. У ходзе сустрэчы абмяркоўваліся магчымыя крокі для абароны ўласнасці манастыра. Паведамленні аб захопах выклікаюць занепакоенасць як у царкоўных, так і ў дыпламатычных колах, бо такія дзеянні ствараюць пагрозу для стабільнасці і рэлігійнай спадчыны рэгіёна. Іерусалімскі Патрыярхат актыўна займаецца місіяй па абароне святых месцаў.

Сірыя

Антыяхійскі Патрыярхат абвясціў аб пачатку маштабных рэстаўрацыйных работ у царкве Святога Іллі ў Дамаску пасля трагічнага нападу, у выніку якога загінулі дзясяткі нявінных ахвяр. Багаслужэнні ў царкве аднавіліся адразу пасля нападу, што стала сведчаннем сілы духу прыхаджан. Работы па поўным аднаўленні храма пачнуцца на наступным тыдні. На час рэстаўрацыі службы будуць праходзіць у суседняй царкоўнай зале. Заява Патрыярхату ёсцб пасланнем надзеі і веры, якое адмаўляе "усялякі страх і запалохванне". Патрыярх Ян X таксама правёў паніхіду па ахвярах тэракту.

Грэцыя

Міністры замежных спраў Грэцыі і Егіпта правялі сустрэчу ў Афінах, дзе абмеркавалі лёс манастыра Святой Кацярыны на гары Сінай. Егіпецкі міністр пацвердзіў прыхільнасць сваёй краіны абароне рэлігійнага характару і пераемнасці праваслаўнага манастыра. Гэтая гарантыя была ўспрынята Грэцыяй як адлюстраванне даўняй традыцыі рэлігійнай цярпімасці ў Егіпце. Міністр замежных справаў Грэцыі выказаў удзячнасць прэзідэнту Абдэль Фатаху ас-Сісі за яго ўвагу да абіцелі, падкрэсліўшы яго значэнне як найстарэйшага дзеючага месца пакланення і ўнікальнага сімвала сусветнай культуры.

Канстанцінопаль

Падчас службы ў адноўленай капліцы Скіта Праабражэння Гасподняга на Халкі Сусветны Патрыярх Варфаламей выступіў са зваротам, у якім рэзка асудзіў тое, што адбываецца ў Газе. Ён назваў пакуты нявінных мірных жыхароў і дзяцей, якія паміраюць ад голаду, "ганьбай для чалавецтва" і "бесчалавечнасцю". Патрыярх падкрэсліў, што свет пераўтвараецца не праз насілле або вайну, а праз любоў і самаахвярнасць. 

Турцыя

Увечары ў панядзелак, 4 жніўня 2025 года, у саборы Святой Сафіі ў Канстанцінопалі была прадухілена спроба падпалу. Невядомы мужчына ў чырвонай кепцы і шортах падпаліў паперы, ад якіх загарэлася частка дывана. Жанчына, якая заўважыла дым, неадкладна паведаміла ахове, якая хутка справілася з агнём. Падазраваны быў зафіксаваны камерамі відэаназірання і арыштаваны праз некалькі гадзін. Улады паведамілі, што ён мае псіхічныя расстройствы і раней праходзіў лячэнне ў псіхіятрычнай клініцы. Інцыдэнт адбыўся неўзабаве пасля вячэрняй малітвы і выклікаў занепакоенасць сярод вернікаў і грамадскасці, падкрэсліваючы важнасць забеспячэння бяспекі ў гэтым гістарычным і рэлігійным месцы.

Канстанцінопаль

Генеральны консул ЗША ў Стамбуле Майкл Кідвел зрабіў афіцыйны візіт у Сусветны Патрыярхат у панядзелак, 4 жніўня 2025 года. Яго прыняў Сусветны Патрыярх Варфаламей. У ходзе сустрэчы яны абмеркавалі жыццё і місію Царквы Канстанцінопаля, становішча мясцовай грэка-праваслаўнай абшчыны і будучы візіт Патрыярха ў ЗША. Перад сустрэчай спадар Кідвел азнаёміўся з Патрыяршым саборам Святога Георгія. Візіт падкрэслівае важнасць дыпламатычных адносін і дыялогу паміж ЗША і Сусветным Патрыярхатам па пытаннях, якія тычацца праваслаўнай супольнасці і яе ролі ў сучасным свеце.

Польшча

На мінулым тыдні Мітрапаліт Варшаўскі і ўсяе Польшчы Сава прыняў у сваёй рэзідэнцыі ў Варшаве сябраў брацтва Дахіярскага манастыра з гары Афон. Асноўнай тэмай абмеркавання сталі сучасныя выклікі, якія стаяць перад сусветным праваслаўем, і роля афонскага манаства як узору духоўнага адзінства. Гэтая сустрэча падкрэслівае значнасць дыялогу паміж рознымі праваслаўнымі цэрквамі і манаскімі супольнасцямі Афона для захавання і ўмацавання праваслаўнай традыцыі. Мітрапаліт Сава выказаў падзяку гасцям за візіт, адзначыўшы важнасць іх духоўнага досведу для ўсёй Праваслаўнай Царквы.

Сірыя

Патрыярх Антыяхійскі Ян X здзейсніў малітву ў гадавіну выбуху ў порце Бейрута, які адбыўся пяць гадоў таму. Ён апісаў трагедыю як "бедства, якое разбурыла ліванскую рэальнасць і адабрала жыцці людзей". Патрыярх маліўся аб тым, каб Гасподзь прыняў душы ахвяр у "Сваё нябеснае ззянне" і даў "боскае суцяшэнне" іх сем'ям. Ён асабліва згадаў адважных пажарных, медыцынскі персанал і ўсіх, хто загінуў ці пацярпеў у тых падзеях.

Сербія

Рашска-Прызрэнская Епархія, якая ўваходзіць у склад Сербскай Праваслаўнай Царквы, рашуча абвергла паведамленні пра «фундаментальнае пагадненне» з уладамі Косава. Царква назвала гэтыя заявы "цалкам ілжывымі і палітычна матываванымі", заявіўшы, што падобны дакумент ніколі не абмяркоўваўся яе афіцыйнымі органамі. У заяве адзначаецца, што інсінуацыі пра магчымае стварэнне "Косаўскай Праваслаўнай Царквы" з'яўляюцца "паклёпам" і "пагрозай сербскай спадчыне і святым месцам". Епархія таксама асудзіла некаторыя СМІ за распаўсюд дэзінфармацыі.

Балгарыя

У Балгарыі запушчана нацыянальная ініцыятыва па развіцці рэлігійнага турызму пад назвай "Падарожжа веры" з новым паломніцкім маршрутам. Рэалізацыя ініцыятывы была ўрачыста адкрыта прэзідэнтам Балгарыі Руменам Радзевым і Балгарскім Патрыярхам Даніілам. Прэзідэнт Радзеў выказаў надзею, што прагрмама "Падарожжа веры" прыцягне тысячы паломнікаў з усяго свету і падкрэсліць багатую гістарычную і культурную спадчыну краіны. Першы маршрут, названы "Цудатворац Рыльскі". Ён паўтарае гістарычны шлях мошчаў святога Іаана Рыльскага ад ратонды Святога Георгія ў Сафіі да Рыльскага манастыра. Прэзідэнт Радзеў лічыць, што аб'яднанне у адным турыстычным маршруце свяшчэнных і гістарычна значных месцаў будзе спрыяць духоўнаму развіццю і папулярызацыі традыцый балгарскага народа.

Румынія

Тысячы паломнікаў з розных рэгіёнаў Румыніі здзейснілі ўзыходжанне на гару Чахлэу, вядомую як «румынскі Фавор», каб прыняць удзел у святкаванні Гасподняга Перамянення, якое з'яўляецца храмавым святам для мясцовага манастыра. Паломнікі пачалі прыбываць да манаскай абіцелі, размешчанай на вышыні 1800 метраў, яшчэ напярэдадні свята. Раніцай, 6 жніўня, шматлікія вернікі з Малдавіі і іншых частак краіны сабраліся ля спецыяльна ўстаноўленага алтара на адкрытым паветры, каб удзельнічаць у Боскай літургіі. раасвяшчэнны Веніямін, епіскап Паўднёвай Бесарабіі, адзначыў, што пакланенне на гары Чахлэу стала добрай традыцыяй, і паломнікі прыязджаюць сюды з усёй краіны і нават з-за яе межаў, каб перажыць моманты духоўнага ачышчэння і малітвы.

Румынія

Патрыярх Румынскай Праваслаўнай Царквы Данііл накіраваў афіцыйныя спачуванні ў сувязі са смерцю былога прэзідэнта Румыніі Іона Іліеску, які памёр 5 жніўня ва ўзросце 95 гадоў. У сваім паведамленні, апублікаваным на сайце Патрыярхіі, ён адзначыў, што Іліеску быў «прэзідэнтам, які змяніў палітычную арыентацыю Румыніі». Патрыярх падкрэсліў, што Іон Іліеску заўсёды ставіўся з павагай да Румынскай Праваслаўнай Царквы, прызнаючы яе важную ролю ў гісторыі і жыцці народа.

Грэцыя

Эладская Праваслаўная Царква выдзеліць 680 000 еўра на стыпендыі на 2025–2026 навучальны год, пацвярджаючы сваю нязменную падтрымку адукацыі, даследаванням і міжрэлігійнаму дыялогу. У агульнай складанасці 98 грэчаскіх студэнтаў атрымаюць падтрымку для навучання ў магістратуры і дактарантуры замежных універсітэтаў, а 52 студэнты з іншых праваслаўных цэркваў з 20 розных краін атрымаюць магчымасць вучыцца ў Грэцыі. Агульная сума выдзеленых стыпендый амаль на 200 000 еўра большая, чым раней. У розныя гады колькасць студэнтаў, якія атрымалівалі падтрымку, вар'іравалася ад 100 да 150 чалавек. У 2025/26 навучальным годзе яна склала 140 чалавек.

Агляд падрыхтавалі прот. Георгій Рой