Дайджэст навін аб праваслаўі ў свеце (13 - 29 сакавіка)
 |
| Свята-Сергіеўскі багаслоўскі інстытут у Парыжы адзначае 100-гадовы юбілей. Фота: orthodoxtimes.com |
Адзін з вядучых сусветных цэнтраў праваслаўных багаслоўскіх даследаванняў, Свята-Сергіеўскі багаслоўскі інстытут у Парыжы, у гэтым годзе адзначае знамянальны 100-гадовы юбілей.
На мінулым тыдні інстытут абвесціў план святкавання. Святочныя мерапрыемствы, прысвечаныя векавому юбілею, стартуюць 3 мая з навуковай канферэнцыі, прысвечанай гісторыі інстытута. 20 верасня адбудзецца акадэмічны дзень, які будзе суправаджаецца ўрачыстай Боскай літургіяй, якая азначае пачатак новага навучальнага года.
Цэнтральнай падзеяй стане міжнародны калоквіум "Багаслоўская спадчына Свята-Сергіеўскага інстытута і перспектывы яго будучыні", які пройдзе з 27 па 29 лістапада.
У суботу ў Тыране, у саборы «Уваскрэсення Гасподняга», адбылася ўрачыстая цырымонія інтранізацыі новага архіепіскапа Албаніі Яна (Пелушы). Цырымонія пачалася ў 11:00 па мясцовым часе пасля Боскай літургіі, якую здзейснілі сябры Албанскага Сінода.
На цырымонію прыбылі дэлегацыі ад Аўтакефальных Праваслаўных Цэркваў. Выбранне новага архіепіскапа Албаніі адбылося ў нядзелю, 16 сакавіка 2025 года. Цырымонія інтранізацыі стала важнай падзеяй у жыцці Албанскай Праваслаўнай Царквы і сабрала мноства вернікаў і прадстаўнікоў духавенства.
ЗША - Украіна
Камісія ЗША па міжнароднай рэлігійнай свабодзе ў сваёй штогадовай справаздачы за 2025 год прысвеціла асобны раздзел рэлігійнай сітуацыі ва Украіне. Згодна са справаздачай, прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі ў жніўні мінулага года падпісаў закон, які ўносіць новыя юрыдычныя папраўкі ў дзейнасць рэлігійных арганізацый, што выклікала "шырокую занепакоенасць адносна іх адпаведнасці міжнароднаму праву".
У адпаведнасці з новым законам, украінскі ўрад атрымаў права забараняць рэлігійныя арганізацыі, звязаныя з замежнымі рэлігійнымі цэнтрамі, размешчанымі ў краінах, якія знаходзяцца ў стане вайны з Украінай. Закон таксама наўпрост забараняе дзейнасць Рускай Праваслаўнай Царквы (РПЦ), якая дзейнічае на акупаваных Расіяй тэрыторыях, і ідэалогіі "Рускага свету".
Камісія ЗША па міжнароднай рэлігійнай свабодзе адзначае, што гэтыя папраўкі могуць сур'ёзна закрануць Украінскую Праваслаўную Царкву Маскоўскага патрыярхата, якая пасля расійскага ўварвання ў 2022 годзе выклікае ўсё большую падазронасць ва ўкраінскіх улад і грамадства з-за сваіх царкоўных сувязей з Маскоўскім Патрыярхатам.
У справаздачы таксама змяшчаецца папярэджанне аб рызыцы калектыўнага пакарання рэлігійных абшчын, што можа закрануць асоб, якія не маюць прамой сувязі з палітычнымі або ваеннымі канфліктамі.
У снежні 2024 года Упраўленне Вярхоўнага камісара ААН па правах чалавека таксама выказала крытыку на адрас закона, заявіўшы, што ён уводзіць "непрапарцыйныя абмежаванні" на свабоду веравызнання. Камісія ЗША па міжнароднай рэлігійнай свабодзе заклікала ўрад Украіны забяспечыць адпаведнасць рэалізацыі новага закона міжнародным стандартам у галіне правоў чалавека.
Бєларусь
Камісія ЗША па міжнароднай рэлігійнай свабодзе раскрытыкавала сітуацыю ў Беларусі. Камісія ЗША па міжнароднай рэлігійнай свабодзе ў сваёй новай справаздачы 2025 года ахарактарызавала стан рэлігійнай свабоды ў Беларусі як з тэндэнцыяй да пагаршення. У прыватнасці, у дакладзе было адзначана наступнае:
Рэлігійныя арганізацыі ў Беларусі пачалі працэс дзяржаўнай перарэгістрацыі пасля прыняцця ў 2023 годзе новага закона аб рэлігіі, які патрабуе ад іх перарэгістравацца да ліпеня 2025 года, інакш ім пагражае ліквідацыя. Закон паўтарыў і мадыфікаваў некалькі абмежавальных артыкулаў папярэдняга закона і ўвёў новыя патрабаванні і абмежаванні для рэлігійных абшчын. У лютым Спецыяльная дакладчыца ААН па пытанні аб свабодзе рэлігіі і перакананняў Назіла Ганеа і два іншыя спецыяльныя дакладчыкі раскрытыкавалі закон за неадпаведнасць міжнародным юрыдычным абавязацельствам краіны. Іншыя падзеі, якія выклікаюць занепакоенасць апошніх гадоў, уключаюць забарону рэлігійнага кантэнту і кантэнту, звязанага са свабодай рэлігіі ці перакананняў як «экстрэмісцкага», а таксама затрыманне рэлігійных дзеячаў за іх меркаваную палітычную дзейнасць.
Албанія
Новаабраны архіепіскап Албанскі Ян прыняў удзел у афіцыйным святкаванні Дня незалежнасці Грэцыі, арганізаваным пасольствам Грэцыі ў Тыране. Падчас мерапрыемства архіепіскап Ян абмяняўся цёплымі прывітаннямі з паслом Грэцыі ў Албаніі, падкрэсліўшы дух узаемнай павагі і супрацоўніцтва. Яго прысутнасць на мерапрыемстве падкрэсліла нязменную прыхільнасць Праваслаўнай царквы Албаніі да ўмацавання цесных сувязяў з грэцкай абшчынай і развіцця гарманічных адносін паміж двума суседнімі народамі.
Аўстралія-Грэцыя
Архіепіскап Аўстралійскі Макарый удастоены ганаровай доктарскай ступені Афінскага ўніверсітэта. Архіепіскап Аўстралійскі Макарый атрымае ганаровую доктарскую ступень ад Нацыянальнага і Кападыстрыйскага ўніверсітэта Афін. Рашэнне было прынята аднагалосна Сенатам універсітэта па сумеснай прапанове факультэтаў тэалогіі.
Урачыстая цырымонія ўручэння ступені запланавана на сераду, 7 мая 2025 года, і пройдзе ў прысутнасці Сусветнага Патрыярха Варфаламея.
Свяшчэнны Епархіяльны Сінод Аўстралійскай Архіепіскапіі выказаў глыбокую радасць з нагоды гэтага акадэмічнага прызнання, назваўшы яго "знамянальнай падзеяй для ўсёй грэцкай праваслаўнай абшчыны Аўстраліі". Сінод выказаў шчырую падзяку Сусветнаму Патрыярху Варфаламею за яго рашэнне асабіста прысутнічаць і дабраславіць цырымонію, падкрэсліўшы значнасць яго прысутнасці.
Ганаровая доктарская ступень з'яўляецца прызнаннем значнага ўкладу архіепіскапа Макарыя ў багаслоўскую навуку, царкоўнае кіраўніцтва і пастырскі клопат аб грэцкіх праваслаўных верніках у Аўстраліі.
Расія
На мінулым тыдні Смальненскі раённы суд Санкт-Пецярбурга арыштаваў праваслаўнага святара Мікалая Саўчанку на 14 сутак за фатаграфію, зробленую ў 2014 годзе. На здымку ён стаіць з дзяржаўным сцягам Украіны на Неўскім праспекце. Суд палічыў сцяг у руках святара экстрэмісцкай сімволікай.
Саўчанка апублікаваў фатаграфію з украінскім сцягам у маі 2014 года на сваёй старонцы ў сацыяльных сетках. У цяперашні момант святар служыць у Храме Свяціцеля Пятра ў Цэнтральным раёне Пецярбурга. У 2014 годзе святар быў вымушаны пакінуць службу ў Храме Праабражэння Гасподняга з-за незадаволенасці з боку прыхаджан.
Эстонія
Эстонскае рэлігійнае заканадаўства перажывае цяжкі перыяд. Чакаецца, што ў бліжэйшай будучыні парламент прагаласуе за законапраект аб унясенні паправак у Закон аб цэрквах і прыходах. Калі гэты законапраект будзе прыняты, то ў Эстонскай праваслаўнай царквы Маскоўскага патрыярхату (ЭПЦМП), нядаўна перайменаванай у Эстонскую праваслаўную хрысціянскую царкву, усё роўна ўзнікне праблема: Урад Эстоніі патрабуе разарваць сувязі з Маскоўскім патрыярхатам, які прызнаны памагатым расійскіх уладаў.
26 сакавіка парламентарыі Эстоніі абмяркаваў і прыняў у другім чытанні законапраект аб унясенні змяненняў у Закон аб цэрквах і прыходах. Нягледзячы на крытыку з боку некаторых апазіцыйных дэпутатаў, парламент прыняў яго большасцю галасоў у першым чытанні 19 лютага. Усяго запланавана тры чытанні праекта, апошняе з якіх можа адбыцца 9 красавіка.
Згодна з законапраектам, рэлігійныя арганізацыі, якія дзейнічаюць на тэрыторыі краіны, больш не змогуць быць звязаны са структурай, размешчанай за межамі краіны, гэта значыць "у замежнай дзяржаве, якая ўяўляе пагрозу бяспецы Эстоніі". Акрамя таго, да набажэнства не будуць дапушчаны святары, якія не маюць права пражывання ў Эстоніі. Гэты закон будзе прымяняцца да ўсіх царкоўных утварэнняў, і Руская Царква не з'яўляецца выключэннем.
На практыцы гэта азначае, што Эстонскай Праваслаўнай Царкве, якая знаходзіцца пад кананічнай юрысдыкцыяй Маскоўскага Патрыярхату, давядзецца цалкам разарваць сувязі з Рускай Праваслаўнай Царквой, у адваротным выпадку яна будзе абвешчана па-за законам.
Эстонскі парламент ужо абвінаваціў Эстонскую царкву Маскоўскага патрыярхату ў працы на Крэмль, а мітрапаліту Талінскаму і ўсяе Эстоніі Яўгену было адмоўлена ў прадаўжэнні віду на жыхарства.
Румынія
На факультэце праваслаўнага багаслоўя Бухарэсцкага ўніверсітэта паспяхова завяршылася нацыянальная канферэнцыя "Філасофія і філакалізм", арганізаваная сумесна з філасофскім факультэтам універсітэта.
Канферэнцыя, прысвечаная вывучэнню тварэнняў святых айцоў і іх сувязі з філасофіяй, сабрала вядучых спецыялістаў у гэтай галіне. Урачыстае адкрыццё адбылося ў амфітэатры факультэта тэалогіі.
Сярод ганаровых гасцей мерапрыемства быў акадэмік Мірча Думітру, віцэ-прэзідэнт Румынскай акадэміі навук. У рамках канферэнцыі прайшлі сесіі навуковых дакладаў і дыскусій, прысвечаных розным аспектам філасофіі і дабраталюбія.
Завяршылася канферэнцыя круглым сталом, на якім былі прадстаўлены асноўныя высновы і вынікі абмеркаванняў. Выданне, прысвечанае вынікам канферэнцыі, будзе апублікавана ў гэтым годзе.
Фінляндыя
На мінулым тыдні ў архіепіскапскай рэзідэнцыі ў Хельсінкі адбылося пасяджэнне калегіі Царкоўнага кіравання Фінляндскай Праваслаўнай Царквы пад старшынствам архіепіскапа Хельсінкі і ўсёй Фінляндыі Іллі. На пасяджэнні былі разгледжаны пытанні, якія тычацца фінансавання царкоўнага спеву, кадравых змен і стратэгічнага планавання.
Калегія прыняла рашэнне аб размеркаванні 10 000 еўра грантаў на развіццё царкоўнага спеву ў 2025 годзе, прыярытэт быў аддадзены прыходскім і грамадскім хорам. Таксама было ўхвалена прызначэнне праўлення Фонду музея Праваслаўнай царквы "Рыза".
Абмяркоўвалася пытанне аб дапрацоўцы Мэтавага плана і плана дзейнасці ФПЦ на 2021-2025 гады. Для гэтай мэты была створана рабочая група, якая прадставіць свае прапановы на семінары ў чэрвені 2025 года. Канчатковае рашэнне будзе прынята ў жніўні.
Чарнагорыя
На мінулым тыдні ў Кафедральным саборы ў Бары адбыўся штогадовы сход духавенства Чарнагорска-Прыморскай мітраполіі.
Прадстаўнікі мітраполіі далі справаздачу аб актуальнай сітуацыі жыцця царквы. Было адзначана павелічэнне колькасці святароў і манахаў, а таксама аб напаўняльнасці храмаў вернікамі. Абмяркоўвалася неабходнасць будаўніцтва новых храмаў, асабліва ў гарадах. Акрамя таго, за мінулы год адзначаны рост колькасці дзяцей у рэлігійных школах. Больш за 2000 дзяцей прынялі ўдзел у Дзіцячай асамблеі ў Цэціне. Мітраполія працягвае заклікаць дзяржаўную ўладу да вяртання рэлігійнай адукацыі ў чарнагорскія школы.
У сферы дабрачыннасці адзначана праца чатырох сталовых і арганізацыі «Філантропія», якія аказваюць актыўную і дзейсную дапамогу тым, хто мае патрэбу.
Агляд падрыхтавалі прот. Георгій Рой
